Odpowiedź MRiRW ws. wsparcia dla hodowców koni

W odpowiedzi na pismo KRIR w sprawie wsparcia dla hodowców koni >>>, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, pismem z dnia 27 sierpnia 2025 r. złożyło następujące wyjaśnienia.

Przepisy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2021/2115¹ nie przewidują możliwości stosowania płatności związanych w produkcją do koni. Zgodnie z art. 33 ww. rozporządzenia wsparcie związane z produkcją można przyznawać wyłącznie następującym sektorom i rodzajom produkcji: zboża; nasiona oleiste, z wyjątkiem nasion słonecznika konfekcyjnego; rośliny wysokobiałkowe, w tym rośliny strączkowe oraz mieszanki roślin strączkowych i traw pod warunkiem, że rośliny strączkowe przeważają w mieszance; len; konopie; ryż; orzechy; ziemniaki skrobiowe; mleko i przetwory mleczne; nasiona; mięso baranie i kozie; wołowina i cielęcina; oliwa z oliwek i oliwki stołowe; jedwabniki; susz paszowy; chmiel; buraki cukrowe, trzcina cukrowa i korzenie cykorii; owoce i warzywa; zagajniki o krótkiej rotacji.

Niemniej jednak w ramach Planu Strategicznego WPR 2023-2027 (PS WPR) realizowany jest szereg działań, których celem jest wsparcie hodowli i chowu koni. Wsparcie to obejmuje w szczególności: i) ekoschemat Dobrostan zwierząt w ramach płatności bezpośrednich oraz ii) interwencję Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych zwierząt w rolnictwie.

Produkcja zwierzęca jest także wspierana pośrednio m.in. poprzez wsparcie do: (i) ekstensywnego użytkowania trwałych użytków zielonych (ekoschemat: Rolnictwo węglowe i zarządzanie składnikami odżywczymi, praktyka Ekstensywne użytkowanie trwałych użytków zielonych (TUZ) z obsadą zwierząt), (ii) interwencję Rolnictwo ekologiczne (Premia za zrównoważoną produkcję roślinno-zwierzęcą, pakiet Trwałe użytki zielone i pakiet Uprawy paszowe na gruntach ornych), (iii) płatności ONW oraz (iv) interwencje rolno-środowiskowo-klimatyczne ukierunkowane na ochronę cennych siedlisk przyrodniczych.

Ponadto rolnicy zajmujący się chowem i hodowlą koni, w przypadku posiadania kwalifikujących się hektarów, mogą korzystać na zasadach ogólnych ze wszystkich pozostałych instrumentów wsparcia bezpośredniego.

W ramach ekoschematu Dobrostan zwierząt rolnikom udzielane jest wsparcie finansowe za realizację zobowiązań w zakresie dobrostanu zwierząt, które wykraczają ponad odpowiednie obowiązkowe normy wynikające z powszechnie obowiązującego prawa oraz powszechnie stosowane praktyki. Płatność dobrostanową może otrzymać rolnik utrzymujący w swoim gospodarstwie: świnie (lochy i tuczniki), bydło (krowy mleczne, krowy mamki i opasy), owce, kozy, konie lub drób (kury nioski, kurczęta brojlery, indyki z przeznaczeniem do produkcji mięsa). Rolnik ma do dyspozycji łącznie 13 wariantów. Wymogami w zakresie dobrostanu zwierząt muszą być objęte wszystkie zwierzęta danego gatunku/grupy zwierząt utrzymywane w danym gospodarstwie.

Rolnik chcący przystąpić do realizacji ekoschematu Dobrostan zwierząt w zakresie dobrostanu koni musi posiadać w dniu złożenia wniosku o przyznanie płatności dobrostanowych zgłoszone do ARiMR minimum dwa konie w wieku co najmniej 24 miesięcy lub klacz ze źrebięciem do ukończenia 12 miesiąca życia. Rolnik wybiera do realizacji jeden z dwóch dostępnych wariantów, tj.:

• wariant Dobrostan koni utrzymywanych w pomieszczeniach lub budynkach – w ramach którego koniom zapewnia się zwiększoną co najmniej o 20% powierzchnię bytową w pomieszczeniach lub budynkach, w okresie pastwiskowym zapewnia się co najmniej 140 dni wypasu lub dostępu do powierzchni zewnętrznej (przez min. 6 godzin dziennie), a poza okresem pastwiskowym zapewnia się dostęp do powierzchni zewnętrznej lub biegalni w pomieszczeniach lub w budynkach przez min. 2 godziny dziennie. Płatność, jaką można uzyskać w ramach tego wariantu wynosi 97,22 EUR/szt. konia dorosłego, co w przypadku kampanii 2024 odpowiada 401,32 PLN/szt. konia dorosłego.
• wariant Dobrostan koni utrzymywanych w systemie otwartym – w ramach którego koniom zapewnia się powierzchnię zewnętrzną zwiększoną co najmniej o 20% względem powierzchni wymaganej dla systemu otwartego, dodatkowo rolnik jest zobowiązany do zapewnienie zadaszenia o powierzchni pozwalającej na jednoczesne przebywanie wszystkich koni pod tym zadaszeniem oraz do zapewnienia ściółki pod tym zadaszeniem. Płatność maksymalna, jaką można uzyskać w ramach tego wariantu wynosi

44,02 EUR/szt. konia dorosłego, co w przypadku kampanii 2024 odpowiada 181,68 PLN/szt. konia dorosłego. W przypadku realizacji wariantu Dobrostan koni utrzymywanych w systemie otwartym dopuszczone jest utrzymywanie ogierów w pomieszczeniach/budynkach i otrzymanie do nich wsparcia wg stawki dla wariantu Dobrostan koni utrzymywanych w pomieszczeniach lub w budynkach. Ogiery te muszą być utrzymywane zgodnie z wymaganiami dla wariantu Dobrostan koni utrzymywanych w pomieszczeniach lub w budynkach.

Płatności w ramach ww. wariantów są przyznawane z zastosowaniem poniższych progów degresywności (nie dotyczy płatności do koni utrzymywanych w systemie rolnictwa ekologicznego):

• do 100 DJP – 100%
• powyżej 100 DJP do 150 DJP – 75%
• powyżej 150 DJP – brak płatności.

Pomoc w ramach interwencji Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych zwierząt w rolnictwie, której celem jest zachowanie rodzimych ras zwierząt zagrożonych wyginięciem, jest przyznawana rolnikom realizującym programy ochrony zasobów genetycznych, które są prowadzone przez Instytut Zootechniki – Państwowy Instytut Badawczy i obejmuje zarówno klacze, jak i ogiery następujących ras: konie małopolskie, konie wielkopolskie, konie śląskie, koniki polskie, konie huculskie, konie zimnokrwiste w typie sztumskim i sokólskim.

Płatność jest przyznawana do sztuki zwierzęcia objętej 5-letnim zobowiązaniem.

Stawki płatności w przypadku koni wynoszą:

• klacze (konie małopolskie i wielkopolskie) – 2669 zł/szt.
• ogiery (konie małopolskie i wielkopolskie) – 5925 zł/szt.
• klacze (konie śląskie) – 2461 zł/szt.
• ogiery (konie śląskie) – 5275 zł/szt.
• klacze (koniki polskie i konie huculskie) – 2395 zł/szt.
• ogiery (koniki polskie i konie huculskie) – 5130 zł/szt.
• klacze (konie zimnokrwiste w typie sztumskim i sokólskim) – 2185 zł/szt.  ogiery (konie zimnokrwiste w typie sztumskim i sokólskim) – 2513 zł/szt.

Celem praktyki „ekstensywne użytkowanie trwałych użytków zielonych (TUZ) z obsadą zwierząt”, realizowanej w ramach ekoschematu Rolnictwo węglowe i zarządzanie składnikami odżywczymi jest promowanie właściwego gospodarowania na TUZ z uwzględnieniem optymalnego zagęszczenia zwierząt. Praktyka przyczynia się również do przeciwdziałania negatywnemu trendowi, jakim jest zaprzestawanie utrzymywania zwierząt trawożernych w gospodarstwach posiadających TUZ.

Wsparcie w ramach praktyki jest przyznawane:

• do powierzchni TUZ położonych poza obszarem Natura 2000, będących w posiadaniu rolnika, ale również do powierzchni TUZ, jeżeli w dniu, w którym został złożony wniosek o przyznanie płatności w ramach ekoschematów, użytki te były położone poza obszarem Natura 2000, a w trakcie realizacji praktyki zostały włączone do obszaru Natura 2000,
• dla posiadaczy zwierząt trawożernych w tym koni, jeżeli liczba zwierząt w przeliczeniu na DJP (zgodnie ze współczynnikami określonymi w rozporządzeniu dotyczącym ekoschematów), w gospodarstwie, w terminie od dnia 1 kwietnia do dnia 30 września wynosi co najmniej 0,3 DJP/ha TUZ i maksymalnie 2 DJP/ha TUZ będących w posiadaniu rolnika,
• jeżeli w okresie realizacji praktyki TUZ nie został zaorany.

W ramach Interwencji Rolnictwo ekologiczne wsparcie jest dostępne dla rolników w okresie realizacji 5-letniego zobowiązania i przyznawane jest do powierzchni w ramach pakietów, tj. określonych grup upraw (uprawy rolnicze, warzywne, zielarskie, podstawowe sadownicze, ekstensywne sadownicze, jagodowe, paszowe, TUZ), prowadzonych zgodnie z zasadami rolnictwa ekologicznego. Wsparcie koni w ramach interwencji Rolnictwo ekologiczne w PS WPR odbywa się w sposób pośredni.

W przypadku Pakietu 7. Uprawy paszowe na gruntach ornych oraz Pakietu 8. Trwałe użytki zielone, aby uzyskać płatność ekologiczną rolnik musi posiadać minimalną obsadę zwierząt na poziomie 0,3 DJP/ha. Wśród gatunków uwzględnionych do wyliczenia obsady zwierząt w gospodarstwie znajdują się konie (obok m.in. bydła, owiec, kóz, alpak, osłów, mułów, lam, jeleni, królików, strusi i innych). W ramach Pakietu 7. Uprawy paszowe na gruntach ornych stawki płatności wynoszą 1638 zł/ha dla upraw w okresie konwersji oraz 1504 zł/ha dla upraw po okresie konwersji (czyli już ekologicznych). W przypadku Pakietu 8. Trwałe użytki zielone stawka płatności wynosi 1043 zł/ha niezależnie od statusu uprawy.

Dodatkowo w przypadku gospodarstw z produkcją roślinną i zwierzęcą płatność ekologiczna do powierzchni upraw może być powiększona o premię za prowadzenie produkcji w sposób zrównoważony. Premia może być przyznana, jeżeli na wszystkich użytkach rolnych w gospodarstwie (również do powierzchni, do której rolnik nie ubiega się o płatność ekologiczną) jest zapewniona obsada zwierząt od 0,3 DJP/ha do 1,5 DJP/ha. Premia ta wynosi 573 zł/ha i jest uzależniona od realizacji zobowiązania ekologicznego na gruntach ornych, TUZ lub uprawach sadowniczych – nie można ubiegać się o nią samodzielnie.

Płatności dla obszarów z ograniczeniami naturalnymi lub innymi szczególnymi ograniczeniami (płatności ONW) mają na celu rekompensowanie rolnikom utrudnień w prowadzeniu działalności rolniczej na wyznaczonych obszarach ONW. Jeśli w gospodarstwie utrzymywane są określone zwierzęta, w tym konie, można otrzymać odpowiednio wyższe wsparcie. Gospodarstwo musi w takim przypadku spełniać warunek minimalnej obsady zwierząt na poziomie co najmniej 0,3 DJP/ha wszystkich użytków rolnych będących w posiadaniu rolnika. Dotyczy to obszarów ONW typu górskiego oraz ONW typu specyficznego strefy II (tzw. obszarów podgórskich), gdzie co najmniej 50% powierzchni użytków rolnych znajduje się powyżej 350 m n.p.m. Do wyliczenia DJP uwzględnia się zwierzęta posiadane przez rolnika lub jego małżonka w okresie od 1 kwietnia do 30 września, pod warunkiem ich zgłoszenia do Systemu Identyfikacji i Rejestracji Zwierząt (IRZ) prowadzonego przez ARiMR. Wśród gatunków zwierząt kwalifikujących do uzyskania takiego wsparcia znajdują się alpaki, bydło, bawoły, daniele, gęsi, jelenie, kozy, lamy, muły, osły, owce oraz konie.

Pismo MRiRW >>

Źródło: LIR, KRIR